مطالعات اجتماعي اول دبيرستان

پاسخ فعالیت ها

فعالیت 1-3- با توجه به ملاک های ذکر شده درباره ی تفاوت های گروه خانواده با گروه های ورزشی /مذهبی

/ سیاسی و هنری که ممکن است شما عضو آن باشید درکلاس گفت وگو کنید.

من عضو یک گروه ورزشی هستم بین این گروه و گروه خانواده تفاوت هایی وجود دارد:
1 - میزان دوام و پایداری خانواده بیش تراز گروه ورزشی است.
2 - روابط بین اعضای خانواده صمیمی تراز روابط بین اعضای گروه ورزشی است.
3 - ارزش اساسی گروه خانواده احترام محبت و تربیت صحیح است اما ارزش اساسی گروه ورزشی((پیروزی)) است.
4- تعداد اعضای یک گروه ورزشی معمولا بیش تر از تعداد اعضای گروه  خانواده است.

۵-نظم گروهی در خانواده محکم تر از دیگر گروها است.

۶- عضویت در خانواده غیر ارادی ولی در دیگر گروهها ارادی است.

این موارد در مورد تمام گروه  های دیگر سیاسی وهنری صادق است.

فعالیت 2-3-

برای هر یک از نقش های زن و شوهری پنج الگوی عمل بنویسید.

برای انجام این کارمیتوانید کارهایی که افراد خانواده به عنوان زن یا شوهر انجام می دهند فهرست کنید

سپس مشخص نمایید افراد برای انجام دادن کدام یک از این کارها اجبار دارند

یعنی اگرآن اعمال را انجام ندهد با بی مهری اعضای خانواده یا دیگران روبه رو می شوند ا

قوام و آشنایان آن هارا سرزنش می کنند یا قانون و حکومت آنها را مورد باز خواست قرار می دهند. 



میزان اجبار و الزام الگوهای عمل نقش شوهر:

۱- نفقه دادن

-اگر شوهری از این کار خودداری کند مورد باز خواست قانونی قرار می گیرد. 

۲-اگر شوهر نسبت به همسر بی توجه باشد با سرزنش بزرگان فامیل روبه رو خواهد شد.

۳-ابراز محبت نسبت به همسر

درصورت ابراز محبت نکردن مورد بی مهری همسرش قرار می گیرد
     
۴-  تشکر از زحمات همسر

در صورت تشکر نکردن از همسر به شوهر بی مهری نشان می دهد.

۵-اگر شوهری در حضور دیگران به همسرش توهین کند دیگران او را سرزنش می کنند

.
۶-رعایت احترام همسر در مقابل دیگران

الگوهای عمل نقش زن :
۱-آشپزی کردن             ۲-نظافت منزل 
۳-احترام به شوهر 
۴-بیرون نرفتن از منزل بدون اجازه ی شوهر 

میزان اجبار و الزام :
۱- از نظر قانونی برای این کار ها اجبار  ی نیست ولی از لحاظ اجتماعی وعرفی اجبارو الزام دارد. 
۲- از نظر قانونی برای این کار ها اجبار  ی نیست ولی از لحاظ اجتماعی وعرفی  و اجبارو الزام دارد

 ۳-ازاجبار شرعی و عرفی زیادی بر خوردار است. 
۴-اجبار اجتماعی و قانونی زیادی دارد.

فعالیت 3-3-

برای هر یک هز نقش های زیر پنج الگوی عمل بنویسید؟
1- نقش پدری:1) تامین لوازم زندگی فرزند در حد عرف.
2) انتخاب نام نیکو برای فرزند.
3) ابراز محبت نسبت به فرزند.
4) یاد دادن آداب دینی و اجتماعی.
5) کمک به فرزند در تشکیل زندگی جدید.

2- نقش مادری:1) نگهداری از فرزند
2) ابراز محبت و علاقه نسبت به فرزند
3) همکاری با پدر در انجام نقش های پدری(مانند یاد دادن آداب دینی و اجتماعی)
4) کمک به فرزند برای رعایت بهداشت و پاکیزگی
5) شیر دادن

3- نقش فرزندی:1) سلام کردن به والدین
2) عمل به دستورات آنها
3) همکاری در امور منزل
4) باصدای بلند با آنها صحبت نکردن
5)تحمل سختی ها و مشکلات خانواده

فعالیت 4-3-

 اگر در یک لحظه همه ی افراد جامعه از زندگی در قالب نظام خانواده سر باز زنند

و نقش های زن و شوهری و پدر و مادری خویش رارها کنند چه وضعی پیش خواهد آمد؟
الف)اگر افراد نقش پدر و مادری خویش را رها کنند:
1) زندگی مادی کودکان (غذا و پناهگاه و امنیت) تامین نمی شود.
2) هم چنین کودکان در خیابان ها و کوچه ها رها شده وبه طور صحیح تربیت نمی شوند و قادر

به بر عهده گرفتن نقش های اجتماعی نخواهند بود.
3) بقای نظام اجتماعی به خطر می افتد.ب) اگر افراد نقش زن و شوهری خویش را رها کنند:
1)افراد جدیدی که بتوانند جایگزین نسل بزرگسالان شوند به دنیا نخواهند آمد و

در نتیجه نسل بشر از بین خواهد رفت.
2) روابط میان دو جنس (زن و مرد) شکل حیوانی به خود خواهد گرفت.
3) آرامش عاطفی از بین خواهد رفت و در این حالت از جامعه ی انسانی خبری نخواهد بود

و افراد تابع غرایز سر کش خواهند بود

فعالیت 5-3-

 گفت وکو کنید چگونه رشد سریع جمعیت می تواند بر آموزش و تعداد بی سوادان و وضع مسکن

و مهاجرت و اشتغال و امکانات تفریحی و رفاهی و بهداشتی اثر منفی داشته باشد.
در جامعه ای که رشد جمعیت از رشد امکانات آموزشی و تفریحی و بهداشتی و فرست های شغلی

و ساخت مسکن سریع تر و بیش تر باشد جامعه نمی تواند پاسخگوی تمامی نیازهای افرادباشد

 و کمبود هایی در تمام زمینه های فوق به وجود خواهد آمد.اگر رشد جمعیت در یک منطقه (شهر یا روستا)

از امکانات موجود بیشتر باشد و افراد احساس کنند که نمی توانند در این منطقه نیاز های خود را تامین کنند

 به منطقه جغرافیایی دیگری مهاجرت خواهند کرد.

فعالیت 6-3-

چهار توانایی خود را در سه مرحله ی آغاز تولد و کودکی و زمان حاضر در زمینه های گوناگون

مانند اندیشیدن ود رک امور- شناخت خوب و بد -داشتن احساسات خاص -انجام کار ها و... مورد

بررسی قرار دهید. 

این توانایی ها را از کجا و چگونه کسب کرده اید؟

از طریق رفتار والدین و کار های گروهی و مدرسه و ارتباط جمعی. خواندن کتاب های گوناگون 
. 

. فعالیت 7-3الف) فکرمی کنیداگرخانواده نباشد ،شما درادامه تحصیل با چه مشکلاتی روبه رومی شوید؟

به چهارمورد از نقش های ارشادی وحمایتی خانواده خود دراین زمینه اشاره دارد.

 
جواب)1- مشکلات مالی. 2- مشکلات تربیتی. 3- مشکل رفتن به مدرسه. 4- مشکل پیداکردن مدرسه ای خوب.

خلاصه درس دوم

خانواده و نظام اجتماعی کل

2 ـ تولید نسل : یک جامعه بدون داشتن نظامی برای جایگزینی اعضای آن جامعه از نسلی به نسل دیگر قادر به ادامه ی حیات نیست . خانواده امکانی را فراهم می سازد که از طریق آن این جایگزینی تحقق یابد و تولید نسل ادامه پیدا کند .

3 ـ جامعه پذیری (اجتماعی کردن) فرزندان : افراد نمی توانند مفید باشند ، مگر این که جامعه پذیر شوند و خانواده نخستین زمینه ی جامعه پذیری است که کار خود را از لحظه ی تولد فرد شروع می کند . امروزه با وجود اینکه مدرسه ، دانشگاه ، مسجد و ... در جامعه پذیر کردن افراد نقش دارند ، هنوز هم خانواده ، نخستین و مهم ترین عامل جامعه پذیری است .

4 ـ مراقبت و نگهداری از کودکان و ناتوانان و سالمندان : افراد به غذا ، پناهگاه و مراقبت احتیاج دارند و در محیط خانواده این احتیاجات تأمین می شود . به ویژه اعضای فعال و توانای خانواده از سایر اعضا که به دلیل خردسالی ، پیری یا ناتوانی قادر به مراقبت از خود نیستند ، مراقبت و نگهداری می کنند .

5 ـ آثار و نتایج نامناسب خانواده :

الف ـ رشد سریع جمعیت 

ب ـ شخصیت متکی به غیر

6 ـ شخصیت متکی به غیر : مراقبت و نگه داری فرزندان و اجتماعی کردن آن ها از تأثیرات مطلوب خانواده است اما گاه به دلیل توجه بیش از حد پدر و مادر ، فرزند به فردی متکی به غیر تبدیل می شود .

7 ـ رشد سریع جمعیت : تولید نسل از آثار مهم وجود خانواده در نظام اجتماعی کل است در صورتی که این تولید نسل از حد معینی بگذرد آثار مطلوبی خواهد داشت که بعنوان مشکل رشد جمعیت در می آید .

8 ـ آثار نامطلوب رشد سریع جمعیت :

الف ـ کاهش رشد اقتصادی

ب ـ کاهش امکانات آموزشی

ج ـ کاهش سطح اشتغال (افزایش بیکاری)

د ـ کاهش امکانات بهداشتی

هـ ـ کمبود مسکن

و ـ کاهش سطح رفاه

ز ـ کمبود امکانات تفریحی

خلاصه درس اول

سابقه تشکیل خانواده بسیار بیشتر از گروه های دیگر است.گرو ه های دیگر چه بسا پس از مدتی از هم بپاشند و از بین روند اما زن و مردی که با هم ازدواج میکنند اغلب تا پایان عمر با هم خواهند بود.رابطه افراد در خانواده عمییق تر و گسستن آن دشوار تر است.

همراه با افزایش تعداد افراد خانواده دو نقش پدری و مادری نیز در خانواده مطرح میشود.

1.رابطه ی نقش با هنجار را بنویسید. 

هر نقش مجموعه ای از الگوهای عمل(هنجار)مرتبط به هم است و بدون الگوهای عمل<نقش>  

مفهومی نخواهد داشت

2- در جامعه، چه عاملي نقش هاي مختلف را به يکديگر پيوند مي زند؟ چگونه؟

ارزش ها یا هدف های مشترک .در هر گروه هرکس نقشی دارد و متناسب با نقش خود کارهایی انجام می دهد  اما کلیه نقش ها و کارها در جهت تحقق ارزش مشترک انجام می شود.

3- ويژگيهاي مفهوم نظام چيست؟  

3- معين کنيد که هريک ازاين اجزاء دراين مجموعه چه کاري انجام مي‌هند وچه اثري برکل نظام  دارد

4- اگرارزش هاي خرده نظام ها با يکديگر يابا ارزش هاي کلي جامعه مغاير باشد کدام حالت در جامعه بيشتر مي آيد؟   

الف ) عدم تعادل          ب) تضاد طبقاتي   ج) تضاداجتماعي  د) تعادل

5.جامعه پذیری را تعریف کنید. 

 به جریان تدریجی تربیت اجتماعی که طی آن فرد الگو های عمل خاصی را یاد میگیرد و برای بر عهده گرفتن نقش آماده میشود آماده شدن فرد توسط جامعه برای بر عهده گرفتن نقشها را جامعه پذیری یا اجتماع پذیری می گویند. بقای نظام اجتما عی وابسته به آن است که افراد بتوانند نقش ها و الگو های عمل نظام اجتما عی را تحقق بخشند و در نتیجه نظام اجتما عی عملا از بین خوا هد رفت.

6.مفهوم کنترل اجتماعي چيست؟ رابطه آن را با جامعه پذيري توضيح دهيد.

 جامعه افراد را به اجبار به انجام دادن عمل و تحقق الگوي عمل‌هاي خاصي وادار مي‌سازد. اجتماعي کردن افراد را از طريق اعمال مجازات، کنترل اجتماعي مي‌گويند. کنترل اجتماعي به نوعي جامعه‌پذيري افراد با اعمال مجازات است حال ممکن است اين مجازات يک نگاه اخم‌آلود باشد يا تمسخر و يا جريمه و زندان و...  

7.مفاهيم دروني کردن ارزش‌ها و کنترل اجتماعي را مقايسه کنيد.

بسياري از رفتار‌هايي که انجام مي‌دهيم از روي ميل و خشنودي است و درصورتي که آن‌ها را انجام ندهيم خود را سرزنش مي‌کنيم و دچار عذاب وجدان مي‌شويم مثل احترام به بزرگتر‌ها و کمک به کوچکتر‌ها. اين رفتار‌ها از طريق دروني کردن در ما اجاد شده است در حاليکه در طريق کنترل اجتماعي ممکن است برخي رفتار‌ها آن‌چنان باي ميل ما نباشد و اين بار در صورت انجام ندادن به‌جاي احساس عذاب و اجبار دروني از بيرون به ما تذکر مي‌دهند( اجبار بيروني).

8.مدرسه را به عنوان يک نظام اجتماعي در نظر بگيريد درباره‌ي آن فکر کنيد و به پرسش هاي زير پاسخ دهيد.

الف)در نظام اجتماعي مدرسه چه نقش‌هايي وجود دارد؟

مدير، ناظم، معلم، دانش‌آموز، مبصر

ب)پيوستگي اين نقش‌ها چه هدفي را دنبال مي‌کند؟

آموزش کودکان و نوجوانان، آماده کردن آن‌ها براي زندگي اجتماعي و شغل و تخصص، کشف و هدايت و پرورش استعداد و توانايي‌هاي مختلف فرزندان جامعه، ارتقاي سطح علمي، پيشرفت جامعه، گسترش فرهنگ و ...

ج) هر يک از اين نقش‌ها چه وظايف و چه ارتباطي با يکديگر دارند؟

ناظم مسئول برقراري نظم و اجراي مقررات در مدرسه است و... (الگوي عمل ناظم و حق معلم و دانش‌آموزان)

دبير بايد سر وقت سر کلاس حاضر شود و با مطالعه تلاش کند مطالب درسي را روزبه‌روز بهتر به دانش‌آموزان آموزش دهد و... (حق دانش‌آموز و ناظم مدرسه)

دانش‌آموز بايد هدف اصلي خود از مدرسه آمدن را هميشه مد نظر داشته باشد. مقررات مدرسه را رعايت کند و خوب درس بخواند و... (حق دبير و ناظم)

مدير وظيفه دارد هماهنگي بين قسمت‌هاي مختلف را برقرار کند براي پيشرفت و رشد کيفيت و محصول مدرسه با مشورت برنامه‌ريزي کند و... (حق دبيران و کارکنان و دانش‌آموزان)

9.يک نظام اجتماعي را در نظر بگيريد خرده‌نظام‌هاي آن را معين کنيد.

نظام اقصادي: بازار، کارخانه‌ها، توليد کننده‌ها، فروشگاه‌ها، بانک‌ها، نظام حمل و نقل و...

نظام سياسي ج.ا.ا : مجلس شورا اسلامي، مجلس خبرگان رهبري، شوراي  نگهبان، دولت و...

10.نظام اجتماعي متعادل چيست؟ چه عاملي باعث به هم خوردن تعادل نظام اجتماعي مي‌شود؟

درصورتي که خرده نظام‌هاي يک نظام اجتماعي کل بر اساس ارزش‌هاي هماهنگ شکل گرفته باشند، يک کلِّ منسجم را تشکيل مي‌دهند که همه‌ي اجزاي آن در يک جهت عمل مي‌کنند. اين نظام اجتماعي را متعادل مي‌گويند.

اگر ارزش هاي خرده نظام هي يک نظام اجتماعي کل با يکديگر يا با ارزش هاي کل جامعه ناسازگار باشند تضاد و تعارض شديد بر بخش‌هاي مختلف آن جامعه حاکم خواهد شد. به اين حالت عدم تعادل نظام اجتماعي کل مي‌گويند.

  11. تکاليف و حقوق يک نقش چيست؟

تکليف و وظيفه مجموعه‌ي رفتار‌ها و الگوهاي عملي است که از فرد در نقش‌هاي مختلف انتظار مي‌رود آن‌ها را انجام دهد (حقوق ديگران) و در مقابل مجموعه‌ي الگوهاي عملي که فرد در نقش خاصّ خود انتظار دارد ديگران نسبت به او انجام دهند حقوق آن نقش (وظيفه‌ي ديگران) ناميده مي‌شود.

12. نظام اجتماعي را تعريف کنيد و يک مثال بزنيد.

13. فرد در يک جامعه هم‌زمان با چندين خرده نظام اجتماعي رابطه دارد و يا در آن‌ها نقش دارد. تعدادي از اين خرده نظام‌ها را نان ببريد.

فعالیت 2-1
 
نخستین روزی را که وارد دبیرستا ن شدید در نظر آورید وحد اکثر در سه سطر توضیح دهید
که چگونه وچرا با دیگران رابطه برقرار کردید :
 
نخستین روز مدرسه بعد از وارد شدن به مدرسه چند نفر از دوستانم را که سا ل گذشته با آنها هم کلاسی بودم
دیدم و به طرف آنها رفتم وبا آنها احوال پرسی کرد م وامید واربودیم که امسال هم با هم همکلاسی باشیم
 اما متاءسفانه آنطور نشد در کلاسی که با یکی از دانش آموزان که کنار من نشسته بود
 در باره مدرسه جدید صحبت کردیم وبه این صورت با یک دیگر آشنا شدیم .
من به دلیل اینکه در درسها به من کمک کند
ومشکلاتم را به عنوان یک دوست با او درمیان بگذارم با هم رابطه برقرار کردیم .
فعالیت 3-1
با بررسی نحوه ی دوست شدن خود بایکی از دوستا نتان :
1-انگیزه ی دوستی مشابهت های که بایک دیگر داشته اید یا پس از دوست شدن به دست آورده اید وچگونگی روابط میان خود را بنویسید.
در دوره ی راهنمایی با یکی از دانش آموزان که با من هم محله ای بود دوست شدم
– ماباهم به یک کلاس ورزشیی در محله مان هم می رفتیم واین باعث ارتباط بیشترما می شود
وضمنا" من دردروس ازاو قویتر بودم واو ازمن خواسته بود که در دروس به او کمک کنم
 وضمنا"مسیر مدرسه را باهم می رفتیم وبرمی گشتیم .
 
2) نمونه ای از دوستی هایی راکه به جدایی انجام میده است مطرح کنید
وعلت آن ازهم گسستن پیوند دوستی رامشخص نمایید :
بعضی ازدوستی ها به خاطر فاصله افتادن بین محل سکونت ها به جدایی می انجامد
– بعضی ازدوستی ها به دلیل تغییر افراد وتفاوت آنها درنگرشها به جدایی می انجامد-
 بعضی بخاطر جداشدن مدارس وکلاس هاو...به جدایی می انجامد و...
 
درس سوم
 
1)آیا افراد گروه ملزم به انجام رفتارهای خاص گروه هستند ؟چرا ؟
 بله فردی که درگروه زندگی می کند نمی تواند آزادانه وهرطور که می خواهد عمل کند
وباید برای بقای گروه کارهای خاصی راانجام دهد.
 
2)  هنجار یا الگوی عمل را تعریف کنید ؟
 به رفتارهایی که فرد با عضویت درگروه باید آنهارا انجام دهد ودرصورت رعایت نکردن آن دچار مجازات می شود را هنجار یا الگوی عمل می گویند .
 
3) هنجارهای کلاس را نام ببرید ؟
سلام کردن به معلم – درس خواندن – به موقع به کلاس آمدن– گوش دادن سر کلاس به معلم و...
4)  منظوراز بهنجار  ( normal ) و نابهنجار   (abnormal )  چیست ؟
    به کسی که الگوهای رفتاری گروه راانجام می دهد بهنجار گویند
     کسی که الگوهای رفتاری گروه  خویش راانجام نمی دهد   نابهنجار می گویند .
5)ارزش را تعریف کنید ؟
باتداوم زندگی گروهی به تدریج امور خواصی برای همه یا بیشتر افراد گروه مهم تلقی می شود
 به این امور که برای گروه اهمیت دارد ارزش گفته می شود .
 
6) ارزش های کلاس را نام ببرید ؟
کسب علم – موفقیت تحصیلی – احترام به معلم –  نظم وغیره .
7) تفاوتهای ارزش وهنجار را تعریف کنید ؟
•    ارزشها جهانی هنجارها گروهی اند
•    ارزشها کلی اند وهنجارها جزئی اند.
•    ارزشهاذهنی وهنجار ها بیرونی اند.
8)رابطه ارزش وهنجار رابنوسید ؟
هنجار الگوهای رفتاری گروه است وارزش هنجارهای مهم گروه
هنجار راه رسیدن به ارز شهاست
9) نرم به چه معنا است ؟
 norm
همان هنجار گروه است
فعالیت 4-1
رفتار اعضای خانواده وآشنایان ودوستان خود رادرنظر بگیرید .
 
الف- خانواده :
•    کمک به والدین درکارهای منزل
•     مراقبت والدین از کودکان.
 
-مهمانی هنگام ورود سلام کردن – با اطلاع قبلی به مهمانی رفتن
-         عبورومروردرخیابان – حرکت عابر پیاده درپیاده روها- عبورپیاده ها ازخط کشی خیابان ها.
ب – رعایت نکردن این الگوهای عمل برای فرد چه پیامد هایی دارد؟
 
درصورت رعایت نکردن هریک ازموارد بالا فرد به نوعی مجازات خواهد شد
مثلا " هنگامی که فردی ازخیابان درحال عبوراست از خط کشی عابر پیاده یا پل هوایی عبور نکند
 موجب مجروح شدن فرد یا حتی فوت او منجر می شود .
 
فعالیت 5-1
 
برای هریک ازموارد زیر دست کم دوارزش را مشخص کنید ؟
1-    خانواده : صمیمیت-  رعایت پاکدامنی  - محبت و...
2-    مدرسه : کسب دانش احترام به اولیا ء مدرسه – موفقیت تحصیل و...
3-    مسجد : عبادت – پاکیزگی- خلوص-
 فعاليت درس چهارم 4 فعالیت 6-1دو گروه اجتماعی را در نظر بگیرید :
1- برای هر یک از آنها در یک جدول دو ستونی ،دو الگوی عمل و دو ارزش بنویسید.
2- هماهنگی یا تضاد میان الگو های عمل و ارزش ها را مشخص کنید.

فعالیت 7-1
با بررسی روابط میان گروه های مختلف جامعه ، برای هر یک از تعارض های گروهی که می تواند نتایج مثبت یا منفی داشته باشد، یک نمونه ذکر کنید و نتایج حاصل از آن ها را در جدولی رسم کنید.
نوع تعارض نتایج ارزیابی
1-مسابقات علمی دانش آموزی
2-مسابقات ورزشی تیم ها موجب رشد علمی و اجتماعی دانش آموزان می شود.موجب رشد کیفی در کشور می شود. مثبت و سازنده
۱-برخورد بین هیئت های عزاداری دانش آموزی
2-نزاع میان بالادهی ها و پایین دهی ها در یک روستا اختلاف و دشمنی بین دو گروه مذهبی
انرژی های مردم بجای آبادانی روستا موجب تخریب آن میشود منفی و مخرب(منفی و مخرب)
فعاليت درس پنجم 5
فعالیت 10-1برای آگاهی از عمق تأثیر عضویت گروهی بر جهت گیری ها و اعمال فرد، بررسی زیر را انجام دهید و آن را مطابق نمونه در جدولی تنظیم کنید.
1-سه مورد از دوستی ها و دشمنی ها ، اظهار نظرها و اعتقادات خود را دربارهی امور و اعمالی که در طول یک روز انجام می دهید ، فهرست کنید.
2-مشخص کنید که کدام یک از آنها از موضع گروه ها و کدامیک از موضع خود جدا از این گروه ها انجام شده است.
جهت گیری دلایل ((ما)) یا ((من))
1-در میان رنگ ها از رنگ آبی آسمانی بیش تر خوشم می آید.
2-از رانندگانی که به چراغ قرمز توجه نمی کنند ، بدم می آید.
3-من از رنگ سنگ خیلی خوشم می آید.
4- من از سربازان اسرائیلی بدم می آید.
5-من از افرادی که در امور کشورمان دخالت می کنند ، بدم می آید . زیرا نگاه کردن به آن به من آرامش می بخشد.
زیرا آن ها حقوق شهروندان را زیر پا می گذارند.
زیرا رنگ لباس باشگاهی است که من طرفدار آن هستم.
زیرا، افراد بی گناه را در فلسطین به قتل می رسانند.
زیرا، دخالت آنها باعث دهن کجی به ملت ایران است.
((من))

((ما))ی شهروندی

((من))
((ما))ی مسلمانی

((ما))ی ایرانی
 فعاليت درس ششم 6 فصل 1فعالیت 12-1
جوانی را در نظر بگیرید که در خانواده ای مذهبی بزرگ شده و سپس به گروهی بی اعتنا به اعتقادات مذهبی گرویده است. اگر این جوان بخواهد با هر دو گروه باقی بماند سه حالت و رفتار ناشی از این دوگانگی ارزشی وی را مانند مثال زیر بررسی کنید.
ارزش های دینی خانواده ارزش های غیر دینی گروه جدید حالت و رفتار فرد در دوگانگی ارزشی
برای فرد حجاب ارزش است. نحوه ی پوشش براساس میل فرد است. فرد در بعضی محیط ها پوشش را رعایت می کند و در بعضی محیط های دیگر رعایت نمی کند.
فرد به وجود خدا اعتقاد دارد. خدایی وجود ندارد که بر اعمال انسان ها نظارت کند. در مورد وجود داشتن خدا یا وجود نداشتن او دچار تردید می شود.
نماز خواندن را واجب می داند. اعتقاد به خواندن نماز بعنوان یک تکلیف اعتقاد ندارد. در نماز خواندن یا نخواندن آن دچار تردید می شود.
فعالیت 13-1
گروهی را نام ببرید که ارزش هایی مغایر با ارزش های جامعه دارد.سپس ، دست کم سه پیامد عضویت در چنین گروهی را مشخص کنید.
گروه قاچاقچی : 1- منافع جامعه را به خطر می اندازد. 2-آزار و اذیت مردم 3-نا بسامانی

فعالیت 14-1

نتایج مطلق گرایی را در موارد زیر بررسی کنید:
1- انتخابات: تنها کاندیدای ما شایسته است پس مردم تنها باید به کاندیدای ما رأی بدهند.
2- تعیین مدیریت ها: تنها کاندیدای ما شایسته است پس مردم تنها باید به کاندیدای ما رأی بدهند.
3- اجرای برنامه های عمرانی: فقط به دنبال برنامه هایی هستند که به نفع خودشان است و برنامه دیگران را قبول ندارند.
فعالیت 15-1
برای اینکه یک گروه دچارآسیب تبعیت بی چون و چرا نشود ، چه ویژگی اساسی باید داشته باشد؟
جواب:: اجازه ی نقد و بررسی مسائل گروه به افراد داده شود و انتقاد به عنوان یک ارزش شناخته شود.
 -4
برای هر یک از بخش های تولید خدمات و توزیع دو نمونه فعالیت اقتصادی غیر از موارد گفته شده بنویسید
تولید : کار گران کارخانه ذوب آهن ، کار گران معدن
توزیع : کار خانه های توزیعی ، فروشگاه های زنجیره ای
خدمات : تلاش کار مندان در ادارات

فعاليت های درس اول:

فعالیت 1-2
کلاس خود را در نظر بگیرید؛ چهار نقش را در آن ذکر کنید و برای هر یک از این نقش ها سه الگوی عمل بنویسید.

۱-معلم: درس دادن- امتحان گرفتن از دانش آموزان- پاسخ دادن به سؤالات درسی دانش آموزان

۲-دانش آموز: به موقع به کلاس آمدن – انجام تکالیف- صحبت نکردن با دوستان دیگر

۳-مُبصر: کنترل دانش آموزان قبل از آمدن معلم به کلاس- انجام حضور و غیاب- آوردن گچ و تخته یاک کن به کلاس

۴- شاگرد ممتاز :کمک به معلم در تدریس . کمک به دانش آموزان ضعیف

فعالیت 2-2 :
نقش های زیر را در نظر بگیرید، دو مورد از تکالیف و حقوق هر یک از آنها را نسبت به هم در جدولی مانند جدول زیر بنویسید. 1-پدر – فرزند ، 2-معلم – شاگرد
نقش تکالیف حقوق
پدر
1-انتخاب نام مناسب برای فرزند.
2-تأمین نیازهای مادی خانواده. 1-فرزند به او سلام کند.
2-فرزند با صدای بلند با او صحبت نکند.
فرزند
1-به پدر سلام کند.
2-با صدای بلند با پدر صحبت نکند. 1-پدر برای او نام مناسبی انتخاب کند.
2-پدر نیاز های مادّی او را تأمین کند.
معلم
1-از دانش آموزان امتحان بگیرد.
2-درس را توضیح دهد. 1-دانش آموز به درس گوش دهد.
2-دانش آموز بدون اجازه از کلاس خارج نشود.
شاگرد
1-به درس معلم گوش دهد.
2-بدون اجازه ی معلم از کلاس خارج نشود. 1-معلم از او امتحان بگیرد.
2-معلم درس را برای او توضیح دهد.
2-با صدای بلند با پدر صحبت نکند. 1-پدر برای او نام مناسبی انتخاب کند.
2-پدر نیاز های مادّی او را تأمین کند.
معلم
1-از دانش آموزان امتحان بگیرد.
2-درس را توضیح دهد. 1-دانش آموز به درس گوش دهد.
2-دانش آموز بدون اجازه از کلاس خارج نشود.
شاگرد
1-به درس معلم گوش دهد.
2-بدون اجازه ی معلم از کلاس خارج نشود. 1-معلم از او امتحان بگیرد.
2-معلم درس را برای او توضیح دهد.

فعاليت درس دوم

فعالیت 3-2

نقش پدر ، مادر و فرزند را در یک خانواده در نظر بگیرید؛ 1- نقش مادر بزرگ یا پدر بزرگ را به آنها اضافه کنید. با مقایسه ی این دو حالت ، به این پرسش پاسخ دهید:چه تغییراتی در الگوهای عمل مربوط به این نقش ها به وجود می آید؟
الف-قبل از اضافه شدن مادر بزرگ،پدر و مادر انتظار داشتند که دیگر اعضای خانواده به آنها سلام کنند و در برخی کارهای منزل با او مشورت نمایند. مادر بزرگ در تربیت و مواظبت از فرزندان به والدین کمک می کند.
ب- فرزند خانواده نیز با اضافه مادر بزرگ، بایستی علاوه بر کمک کردن به پدر و مادر به مادر بزرگ نیز در کارهایشان کمک کند و همچنین احترام و توجه خود را بین پدر و مادر و مادر بزرگ تقسیم کند؛ حتی برای مادربزرگ بیشتر از پدر و مادر احترام قائل شود؛ از مادر بزرگ هم حرف شنوی داشته باشد.
2-با حذف نقش پدری یا مادری (با فوت یکی از آنها) چه تغییراتی در نقش پدر یا مادر و فرزند بوجود می آید؟ با حذف نقش پدری از خانواده: الف-تهیه معاش زندگی،ب-رسیدگی به امور تحصیلی، ج-ارتباط های بیرون از منزل و ... به عهده ی مادر یا فرزند بزرگتر قرار می گیرد.

۲-4
برا ی هر یک از موارد زیر سه نمونه را بطه اقتصادی بنویسید.
1-کار مندان در اداره : رابطه کارمندان با رئیس اداره ، رابطه کارمندان با ارباب رجوع ، رابطه کارمندان ،رابطه کارمندان با کارمندان.
2-کشاورزان در مزرعه : رابطه کشاورز با کشاورز ، رابطه کارگران با هم ، رابطه سر کشاورز با کشاورز
3-افراد در بازار :خریدار با فروشنده ، رابطه فروشنده با عمده فروش ؛ رابطه عمده فروش با تولیدی
3-4
یک واحد اقتصادی را در نظر بگیرید؛
                     
                                      فروشگاه

1-این واحد اقتصادی در کدام بخش (تولید ، خدمات ،توزیع) فعالیت اقتصادی دارد؟
توزیع

2- این وا حد اقتصادی از چه نقش هایی تشکیل شده؟

رئیس فروشگاه ، کارمندان فروشگاه ، خریداران

3-نمونه هایی از رابطه های اقتصادی میان این نقش ها را مشخص کنید.

رابطه خریدار با فروشنده ، رابطه فروشندگان با هم

4-4
موارد زیر را در نظر بگیرید و مشخص کنید کدام بخش های تولیدی از کالا های تولید شده ی زیر(پارچه و چوب) استفاده می کنند و واسطه ی تولید کنندگان و مصرف کنندگان محسوب می شوند :

1-کار خانه پارچه بافی (تولید کننده)...................تولیدی پوشاک..................مصرف کننده

2-کار خانه چوب بری (تولید کننده)...................تولید ابزار ، تولیدات چوبی.......مصرف کننده
۴-5
در کلاس بحث و گفت گو کنید؛
1-مبادله کالا ها و خدمات در روز گاران گذشته چگونه انجام می گرفت؟

مبادلات به صورت کالا به کالا بودند و افرادبرای خرید کالایی از دیگری ، یک از کالا های مورد نیاز طرف مقابل را تامین می کردن تا طرف مقابل نیز کالای مورد نیار او را تا مین کند.
2-امروزه مبادله کالاها و خدمات با چه وسایلی انجام می گیرد؟

امروزه با پیدایش پول بیشتر مبادلات از طریق  پول کارت اعتباری ، اینترنت ، چک پول انجام می شود
6-4
برای درک بهتر میزان تاثیر گذاری سیاست های پولی بر نظام اقتصادی ، در باره آثار سیاست های زیر در کلاس گفت و گو کنید؛
1-وام دهی بانک ها برای ساخت و خرید خانه،
با امکان وام دهی بانک ها افراد شوق بیشتری به باز کردن انواع حساب و سرمایه گذاری در بانک ها می یابندو این خود جزء فایده های وام دهی بانک ها می باشد و بر کاهش بی خانمانان کمک می کند ، ایجاد شغل و جمع کردن پول هایی که تورم زایند.
2-وام دهی بانک ها بر ایجاد مجتمع های دامپروری یا کشاورزی.
این نوع وام دهی اکثرا موجب سرمایه گذاری بیشتر در د ربانک ها و افزایش مجتمع های کشاورزی یا دام پروری یا کشاورزی و افزایش شغل می شود و همچنین موجب افزایش تولید کشور و افزایش سود کشور می شودو موجب افزایش صادرات و جلو گیری از وابستگی می شود و کاهش قیمت مواد حاصل از این مشاغل.
7-4
برای درک بهتر میزان تاثیر صنعت و فن آوری بر نظام اقتصادی ، در باره موارد زیر در کلاس بحث کنید.
1-با ورود خودرو به صحنه زندگی اجتماعی ، کدام مشاغل به تدریج از بین رفته و کدام مشاغل در جامعه به وجود آمده اند؟
مشاغلی مانند کالسکه چی و باربری از بین رفت و راننده ی اتومبیل های باری و راننده تاکسی و ... به وجود آمد.
2-اختراع رایانه در روند فعالیت های اقتصادی چه تغییراتی به وجود آورد؟
موجب آسانتر شدن اعمال بانکی شده و موجب کاهش ازدحام و شلوغی خیابان ها و پیاده رو ها شده است ، رونق فعالیت های اقتصادی و منظم کردن روند تولید کالا.
 
  ۸-4
دو نمونه از پیشرفت های بدست آمده در زمینه علوم مختلف را ذکر کنید و توضیح دهید این پیشرفت ها چگونه بر نظام اقتصادی تاثیر گذاشته اند؟
1-پیشرفت علم ریاضی موجب شکل گیری رایانه و توسعه صنعت شده است
۲-پیشرفت علم فیزیک موجب اختراع ماشین آلات مختلف شده است
9-4
دو جامعه ی زیر را در نظر بگیرید:
-جامعه ای که در آن زمین را با خیش شخم میزنند ، با آب با ران و جویبار ها شخم میزنند ، با آب باران و جویبار ها آبیاری میکنند و جمع آوری محصول به شکل دستی انجام می گیرد.
-جامعه ای که در آن برای شخم زدن از تراکتور ، برای آبیاری از پمپ و برای جمع آوری محصول از ماشین کمباین استفاده می شود.
مهارت های لازم را برای فردی که می خواهد در هر یک از این دو حالت به تولید کشاورزی بپردازد ، با یکدیگر مقایسه کنید . چهنتیجه ای میگیرید؟
در جامعه اول : دارای نیرو ی کار و بازوی قوی در جامعه دوم : روش استفاده از ابزار آلات و ماشین آلات
در جامعه اول احتیاج به آموزش کم است اما در جامعه دوم نیاز به آموزش بسیار زیاد است.
10-4
دو جامعه زیر را در نظر بگیرید :
-جامعه ای که برای شکو فایی اقتصادی ، صرفه جویی و مصرف کم و کار زیاد را ارزش می داند.
-جامعه ی عقب اتاده ای که مصرف زیاد ، اسراف و تجمل در آن ارزش محسوب می شود . این ویژگی ها برای نظام اقتصادی این دو جامعه چه نتایجی در بر خواهند داشت؟
جامعه اول پیشرفت وجامعه دوم دچار عقب افتادگی می شود
برای نمونه یکی از عوامل موثری که با عث شده است کشور پهناوری مانند چین با جمعیتی عظیم بتواند در مدت 40 سال در ردیف ابر قدرت ها قرار بگیرد ، سنت ساده پوشی و ساده زیستی است.
ویژگی های جامعه اولبا عث رشد اقتصادی آن جامعه شد و ویژگیجامعه دوم باعث عقب افتادگی آن جامعه و باعث از بین رفتن تدریجی آن می شود و اشاره به بحث نیاز افراد دارد .
فعالیت 11-4                                                                                                                                                                                                                                                 
فرض کنید دولت تصمیم بگیرد ورود کالای x را که ممنوع بوده و در داخل تولید می شده است آزاد کند اگر قیمت تمام شده ی این کالا در داخل بیشتر از قیمت مشابه خارجی آن باشد چنین تصمیمی بر تولید این کالا در داخل کشور چه تاثیری خواهد گذاشت ؟   
جواب : مردم عمدتا کالای خارجی را خریداری خواهند کرد و کالای ساخت داخل خریدار کمتری خواهد داشت ودر نتیجه کارخانه سازنده کالای x در داخل کشور ورشکست خواهد شد و یا حداقل مجبور است میزان تولید خود را کاهش دهد
فعالیت 12-4
بررسی کنید هریک از موارد زیر در روابط اجتماعی جوامع مذکور چه تغییراتی به وجود خواهد آورد ؟     1- ورود برق به یک روستا : جواب : الف ) گروه هایی مانند فروشنده یا توزیع کننده نفت و فروشنده لوازم نفتی موقعیت اجتماعی خود را از دست میدهند و افراد جدیدی- تکنسین برق و فروشنده لوازم برقی – موقعیت بهتری در جامعه پیدا می کنند . ب ) در چگونگی گذران اوقات فراغت افراد تغییراتی ایجاد می شود مثلا استفاده از رسانه های صوتی و تصویری . ج) استفاده از این رسانه ها بر ارزش های اجتماعی ودر نتیجه روابط اجتماعی بین افراد تا ثیر می گذارد . د) با ایجاد مشاغل جدید روابط اجتماعی جدیدی نیزبین افراد برقرار می شود 0
2-جایگزینی خودرو به جای درشکه در یک شهر : الف) موقعیت اجتماعی افراد تغییر پیدا می کند  مثلا با ورود خودرو رانندگان جای درشکه چی را می گیرند و موقعیت اجتماعی بهتری پیدا می کنند      
ب) امکان دید و بازدید افراد از یکدیگر – حتّی در فواصل دور- افزایش می یابد .
 ج) روابط اجتماعی بین برخی افراد (مثلا مسافر با درشکه چی) قطع می شود و روابط اجتماعی جدیدی  بوجود می آید . د) اگر جایگزینی خودرو به جای درشکه بسیار سریع باشد ممکن است بین گروه درشکه داران و خودرو داران تضاد و درگیری بوجود آید .
   
فعالیت 14-4
پیش از ادامه درس ، در مورد پرسش ذکر شده فکر کنید و پاسخ های خود را بنویسید تا:
-در آینده فردی موفق باشم.
- از فعالیت خود احساس رضایت کنم.
- بتوانم از خلاقیت و استعداد خود در عرصه ی آن شغل بهره گیرم ؟     جواب : باید شغلی انتخاب کرد که به آن علاقه و رغبت داشته باشیم و همچنین استعداد و توانایی انجام آن را داشته باشیم و محیط اجتماعی مان با آن موافق باشد . همچنین برای موفقیت در یک شغل باید مهارت های مناسب با آن را کسب کنیم.
فعالیت 15-4
بعضی از استعداد ها و توانایی های لازم برای مشاغل زیر را بر شمارید:   جواب :
-کشاورزی :توانایی جسمی بالا- روحیه تحمل سختی ها – صبور و با حوصله – قناعت پیشگی-
- رانندگی : اعتدال روانی – روحیه انجام کار های تکراری – سلامت بدنی مخصوصا بینایی و حرکات دست و پا .
- معلمی : هوش نسبتا بالا روحیه صبر و شکیبایی- قدرت بیان مناسب – توانایی برقراری رابطه عاطفی با دیگران .
- مدیریت : استعداد رهبری و دستور دادن – قدرت تصمیم گیری – بهره هوشی نسبتا بالاقاطعیّت.
 
فعالیت 16-4 
دربارهی موارد زیر در کلاس گفتگو کنید :   
-فردی که خطر کردن و فعالیت در زمینه های بدیع ، جزء تصور وی از خودش است ولی به کاری ساده و تکراری مشغول می شود .
- فردی که آرامش و عدم تحرک جزء تصور وی از خودش است و به کار پر تحرک مشغول می شود .    جواب : در هر دو مورد فرد از شغل خود راضی نیست و می گوید من برای این شغل ساخته نشده ام . برای وی آن شغل جز خستگی و افسوس چیزی به دنبال ندارد و در این شغل موفق نخواهد بود .
 
فعالیت 17-4
یک بار دیگر ، آنچه را در پاسخ به پرسش ابتدای این درس یاد داشت کرده اید، مرور کنید و با توجه به مطالب درس آن را کامل کنید .     جواب :  علاوه بر عوامل علاقه ، استعداد و محیط اجتماعی           
 
که بر انتخاب شغل موثرند دو عامل دیگر نیز در انتخاب شغل و موفقیت در آن دخالت دارند : 1- تناسب شغل با خویشتن پنداری فرد ، 2- کسب مهارتهای لازم برای شغل انتخابی.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                            
فعالیت 18-4 
پیش از ادامه ی درس ، در مورد این پرسش فکر کنید : چرا در یک جامعه ، پدیده ای به نام بیکاری (چه آشکار و چه پنهان) به وجود می آید؟        جواب : در ایجاد بیکاری عوامل زیادی دخالت دارند ، مانند رشد سریع جمعیت ، عدم تناسب آموزش با شغل و ماشینی شدن کارها، این ها عواملی هستند که خارج از نظام اقتصادی ، علل بیکاری شناخته می شوند. در درون نظام اقتصادی هم عواملی وجود دارد که موجب بیکاری می شود مانند : عدم تعادل در نظام اقتصادی، رکورد اقتصادی ونبود زیر بنای اقتصادی مناسب.
فعالیت 19-4 
در کلاس در مورد موضوع زیر گفتگو کنید.
چگونه ماشینی شدن موجب بیکاری می شود ؟      جواب : ماشینی شدن و خودکاری کارها موجب می شود که نیاز به نیروی انسانی در فعالیت های تولیدی و خدماتی ، کمتر شود و بدین ترتیب عده ای از افراد کنار رفته و ماشین جایگزین انسان می شود. اگر ماشینی شدن کارها بسیار سریع و گسترده باشد ، عده نسبتا زیادی از افراد بیکار می شوند.
فعالیت 20-4
در کلاس بحث کنید:
-چرا مشاغل واسطه گری در جامعه به وجود آمده اند؟   جواب : چون نظام اقتصادی دچار عدم تعادل و ناهماهنگی است ؛ در این حالت سود آوری تجارت بیش از کار تولیدی است و گرایش افراد به کار های تولیدی کم می شود.
- سه نمونه از مشاغل واسطه ای را نام ببرید که در نظام اقتصادی اثر مطلوب دارند  ۱-بنگاه مسکن ۲- بنگاه اتومبیل  ۳- صرافی
- سه نمونه از مشاغل واسطه ای را نام ببرید که در نظام اقتصادی اثر نا مطلوب دارند.    جواب :
سیگار فروشی کنار خیابان ها – کوپن فروشی – دلالی – شکلی از خرید و فروش ماشین یا زمین
-با وجود اثر نامطلوب بعضی از مشاغل واسطه ای در نظام اقتصادی ، چرا افراد ترجیح می دهند که در این مشاغل مشغول به کار شوند .
   جواب : چون هم سود آوری این مشاغل بیش تر از کار تولیدی است وهم به این دلیل که این مشاغل به پیشینه ی آموزش رسمی نیازی ندارند.
فعالیت 21-4
یک بار دیگر آنچه را در پاسخ به پرسش ابتدای این درس یاد داشت کرده اید از نظر بگذرانید و با توجه به مطالب درس ، آن را کامل کنید . سپس یکی از مسائل اقتصادی زیر را انتخاب و بر اساس الگوی بحث بیکاری، در مورد آن تحقیق کنید .            
 جواب :
-تورم :
الف) عوامل غیر اقتصادی موثر بر تورم عبارتند از : رشد سریع جمعیت و افزایش بی رویه تقاضا- بروز جنگ یا قحطی و کاهش عرضه کالا – عدم ثبات نظام سیاسی – اسراف و .... .   ب) عوامل اقتصادی تورم عبارتند از : کاهش ارزش پول کشور ، افزایش زیاد هزینه تولید کالا ،  عدم توانایی فنی و مالی موسسات تولیدی برای افزایش تولید و در نتیجه کاهش تولید .
- گران فروشی :
   الف) عوامل غیر اقتصادی : روحیه سود جویی – ارزش شدن پول –احتکار کالا – رشد جمعیت و رشد تقاضا ...  ب) عوامل اقتصادی : نا مشخص بودن قیمت کالاها در آینده نزدیک ، تورم ، کمبود در عرضه کالا ، سیستم توزیع کالامناسب نیست و.... 
- مصرف گرایی :
  الف)عوامل غیر اقتصادی: چشم هم چشمی ، مد گرایی ، تجمل پرستی ، تنوع طلبی ، مصرف کالا شاخصی است برای کسب منزلت اجتماعی ، کم رنگ شدن ارزش هایی مانند قناعت و پس انداز و ...   ب)عوامل اقتصادی : ورود کالاهای لوکس از خارج ، تولید و عرضه کالاهای لوکس در داخل ، تبلیغات گسترده و پر زرق و برق درباره کالاهای مصرفی
- فقر:
 الف) عوامل غیر اقتصادی : رشد سریع جمعیت ، کاهش روحیه دستگیری از نیازمندان ،تنبلی ، بیماری و ناتوانی .    ب) عوامل اقتصادی : نبود زیر بنای اقتصادی مناسب ، بیکاری توزیع ناعادلانه ثروت ملی ، انباشت سرمایه در دست گروهی خاص

فعالیت های فصل پنجم
 
    
مطالعات اجتماعي اول دبيرستان...